تنها چند روز تا افتتاحیه بزرگترین رویداد نمایشگاهی جهان یعنی اکسپو 2025 که در حکم المپیک صنعت نمایشگاهی است مانده و ما در حسرت عدم حضور ایران !
بعد از یک فرصت سوزی بزرگ در اکسپو 2020 دبی که میتونست برای معرفی کشور ما بدنیا بسیار کارآمد واقع بشود همه نگاهها معطوف به حضور قدرتمند در اکسپو اوزاکا ژاپن شد اگر چه سالی که نکوست از بهارش پیدا بود! وقتی ما از یک ارائه خوب در کنار گوشمان در شهر دبی عاجز بودیم چطور میشد انتظار معجزه در شرق دور داشته باشیم!
در حالی که سایر کشورها در حال برنامه ریزی حضور قدرتمند در اکسپو 2025 اوزاکای ژاپن بودند تغییرات مکرر در ساختار قدرت کشور اعم از ریاست جمهوری، وزارت صمت و مدیریت شرکت نمایشگاههای بین المللی ایران و بلاتکلیفی متولی بعد از چند جلسه نیم بند تصمیم بر عدم حضور ایران در این رویداد بزرگ بود البته بنظرم شاید این تصمیم به نوعی تصمیمی شجاعانه و منطقی بود که گرفته شد وقتی که شرایط فراهم نبود چه از نظر مالی و چه از نظر لجستیکی بهترین تصمیم عدم حضور در این رویداد بزرگ بود بقول معروف (( سفره ننداخته بوی مشک می دهد )) .
شاید هنوز خیلی ها از تاریخچه و یا اهداف برگزاری اکسپوها مطلع نباشند و یا حتی از تفاوت بین اکسپوها و نمایشگاهها مطلع نباشند نزدیکی به افتتاحیه این رویداد بزرگ نمایشگاهی بهانه ایی شد که یکبار دیگر اشاره ایی ساده و عامیانه به اکسپوها داشته باشم.
معرفی اکسپو
اکسپو ها یا نمایشگاههای جهانی یک نوع فعالیت بین المللی هستند که از اواسط قرن نوزدهم یعنی سال 1851 میلادی سازماندهی و برگزار می شوند یعنی در حدود 175 سال پیش .
اولین اکسپو در هاید پارک لندن در انگلستان و در سال 1851 برگزار شد که به واسطه این اکسپو سازه سالن کریستال پالاس در لندن ساخته شد.
تمرکز اکسپو بیشتر بر روی موضعات محیط زیستی فرهنگی و فناوری هست و معمولا نگاه تجاری ندارند
از برگزاری اولین اکسپو تا زمان حال تعداد ۶۰ اکسپو برگزار شده است. بعد از چند دوره برگزاری و بر اساس تصمیمات BIE ((دفتر نمایشگاههای بین المللی که سازمانی نیمه دولتی و مستقر در کشور فرانسه است که در حال حاضر تقریبا 170 کشور از جمله ایران عضو آن هستند )) برگزاری اکسپوها به ۴ دسته تقسیم شد:
اکسپوهای جهانی که مدت برگزاری آن 6 ماهه است و هر 5 سال یکبار بر اساس رای گیری توسط اعضای دفتر نمایشگاههای بین المللی از بین کاندیداها انتخاب می شود.
اکسپوهای تخصصی با تمرکز بر موضوعی خاص که مدت برگزاری آنها 3 ماهه است و هر ۲ سال یکبار برگزار می شوند (در فاصله بین برگزاری اکسپوهای جهانی).
اکسپوهای باغبانی که مدت زمان برگزاری آنها نیز ۶ ماهه است.
اکسپوهای هنری میلان که مدت زمانی ۶ ماه در برگزاری دارند.
اولین ها در اکسپوهای جهانی :
اکسپوها علاوه بر بحث حضور کشورها محلی برای معرفی اختراعات و سازه های جدید هم بوده اند بصورت مشخص یکی از مهمترین سازه هایی که بواسطه اکسپو ساخت شد برج ایفل در پاریس در سال 1889 بود که امروز به یک نماد معروف در دنیا تبدیل شده است.
از رونمایی های معروف دیگر در اکسپوها معرفی تلفن گراهام بل در سال 1876 در اکسپوی فیلادلفیای آمریکا بود.
رونمایی معروف دیگر در اکسپوها ساخت اولین چرخ و فلک بزرگ جهان در اکسپوی 1893 شیکاگو بود.
یکی دیگر از رونمایی های تاثیرگذار در اکسپوها اولین پخش زنده تلویزیونی جهان با سخنرانی فرانکلین روزولت رپیس جمهور وقت آمریکا در اکسپوی 1939 نیویورک صورت گرفت.
اولین دستگاه اشعه ایکس در اکسپوی سال 1901 بوفالوی آمریکا معرفی و عرضه شد.
شاید یکی از خوشمزه ترین معرفی ها در تاریخ اکسپو معرفی بستنی قیفی در اکسپو 1904 لوپیزیانا در آمریکا باشد.
معرفی تاثیرگذار بعدی در اکسپو 1970 در اوزاکا ژاپن اتفاق افتاد یعنی معرفی و رونمایی از اولین تلفن همراه این اکسپو یکی از پربازدیدترین اکسپوهای جهانی به شمار می رود.
داستان نمادها و شخصیتهای کارتونی اکسپو
نکته جالب و دانستنی در مورد اکسپوها نمادهایی هستند که بصورت رسمی از اکسپوی 2000 هانوفر آلمان در کنار شعار و تم اکسپو متولد شدند البته اولین نماد در اکسپو 1984 لویزیانا که یک اکسپو تخصصی بود رونمایی شد یک شخصیت کارتونی که یک پلیکان به اسم سیمور بود.
اولین شخصیت رسمی اکسپو با نام تویپسی در اکسپو 2000 در شهر هانوفر آلمان رونمایی و معرفی شد.
نماد و شخصیت معرفی شده در اکسپوی 2005 آیچی ژاپن اولین نماد دو شخصیتی بود بنام های کیکورو و موریزو (کیکورو به معنی کودک جنگل و موریزو به معنی پدر بزرگ جنگل).
شاید یکی از معروفترین نمادهای اکسپوهای جهانی نماد و شخصیت اکسپوی 2010 شانگهای چین به نام Haibao(های با او) به معنی الماس دریا باشد.
نماد و شخصیت معرفی شده در اکسپوی 2015 میلان ایتالیا نمادی با عنوان فودی بود که از ترکیب 11 میوه بوجود آمده بود این طرح توسط کمپانی والت دیزنی ایتالیا طراحی و معرفی شد.
نماد اکسپوی 2020 دبی نیز از 5 شخصیت به نام های : رشید ، لطیفه ، اوپتی ، الیف و ترا تشکیل شده بود.
و جدیدترین شخصیت و نماد اکسپوها یعنی میاکومیاکو نماد اکسپوی 2025 اوزاکای ژاپن هست.
دانستنی های کوتاه در مورد اکسپوها
پاریس تنها شهری است که 6 بار میزبان اکسپوهای جهانی بوده است.
بعد از پاریس شهر بروکسل بلژیک با میزانی ۴ دوره اکسپو جهانی قرار دارد.
دبی اولین شهر در خاورمیانه و آفریقا میزبان اکسپو بوده . البته در سال 2030 ریاض عربستان دومین شهر.
و طراح پاویون ایران در اکسپوی 1967 آقای فرمانفرماییان طراح استادیوم آزادی و فرودگاه مهرآباد بوده است.
حضور ایران در اکسپوها
اگر بصورت تخصصی بخواهیم به حضور ایران اشاره کنیم ایران با احتساب مشارکت در اکسپو 2020 دبی 12 دوره در این رویداد بین المللی حضور داشته است .
بر اساس شواهد و اطلاعات موجود، اولین حضور ایران در اکسپو در زمان امیرکبیر در سال 1851 یعنی اکسپو برگزار شده لندن بوده رویدادی که با شعار صنعت برای تمام ملل برگزار شد . یک نکته اینکه بر اساس رسم موجود هر اکسپو با موضوع و شعار خاص برگزار می شود .
دومین حضور ایران در اکسپو 1867 پاریس رقم خورد که با موضوع کشاورزی صنعت و هنر برگزار شد.
سومین حضور ایران در اکسپو 1873 در شهر وین اتریش با موضوع فرهنگ وتحصیل رقم خورد.
چهارمین حضور ایران بر میگردد به سال 1900 در شهر پاریس با شعار و موضوع ارزیابی یک قرن.
یکی از معروفترین پاویون های ایران در اکسپوهای جهانی مربوط به حضور ایران در پنجمین اکسپو در سال 1967 در مونترال کانادا با شعار : انسان
ششمین حضور ایران در اکسپو مربوط می شود به حضور در شهر تائجون کره جنوبی در سال 1993 با موضوع چالش مسیر جدید در توسعه
هفتمین حضور رسمی ایران در اکسپوها مربوط می شود به اکسپو سال 1998 در شهر لیسبون پرتغال شعار و تم این اکسپو اقیانوسها میراثی برای آینده بوده است.
هشتمین حضور ایران در سال 2000 و در شهر هانوفر آلمان رقم خورد اکسپویی که با شعار انسان طبیعت و تکنولوژی برگزارشد.
نهمین حضور ایران در اکسپو 2005 آیچی در ژاپن با شعار خرد طبیعت بود.
دهمین حضور ایران سال 2010 در شانگهای چین با شعار شهر سالم زندگی سالم.
یازدهمین حضور و شاید پر رنگترین حضور ایران که منجر به کسب جوایزی هم شد در اکسپو 2015 میلان ایتالیا رقم خورد اکسپویی که با شعار تغذیه زمین انرژی برای حیاط برگزار شد که ایران بخوبی و با برنامه در این اکسپو حضور پیدا کرد.
آخرین و دوازدهمین حضور ایران برخلاف حضور موفق در میلان بسیار ضعیف و بدون برنامه بود اکسپویی که شاید می توانست نقطه عطفی برای حضور ایران در اکسپوها باشد تبدیل به ضعیف ترین حضور در اکسپوهای معاصر شد و چند روز دیگر شاهد افتتاح اکسپو 2025 اوزاکا بدون حضور ایران خواهیم بود.
اگرچه فرصت حضور در اکسپوی جهانی 2025 اوزاکای ژاپن از دست رفت !! اما در یک چشم بر هم زدن دوباره اکسپوی 2030 در نزدیکی ما و در شهر ریاض عربستان برگزار خواهد شد اگرچه برنامه ریزی برای این رویداد از الان شاید کمی زود و رویایی باشد آنهم برای ما که برنامه ریز دقیقه نود هستیم اما باید از همین امسال حرکتهایی هر چند کوچک برای حضور قدرتمندانه در اکسپو 2030 ریاض داشته باشیم.
با آرزوی ایرانی قدرتمند و مقتدر
